معرفی خوشه‌های صنعتی و کسب‌وکار استان هرمزگان
استان هرمزگان با برخورداری از بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز آبی در کرانه خلیج فارس و دریای عمان، به عنوان یکی از مهم‌ترین کانون‌های اقتصاد دریاپایه، صادرات غیرنفتی، و صنایع استراتژیک کشور شناخته می‌شود. موقعیت ژئوپلیتیک ممتاز، هم‌جواری با آب‌های بین‌المللی، وجود بنادر مهمی چون بندرعباس، شهید رجایی، قشم و جاسک، و حضور دروازه‌های تجاری فعال، زمینه‌ساز شکل‌گیری خوشه‌های صنعتی و کسب‌وکار متنوع و با مزیت رقابتی بالا در این استان شده است.
خوشه کسب‌وکار خرمای هرمزگان
استان هرمزگان با دارا بودن بیش از ۵۴ واریته بومی خرما، به‌ویژه خرمای پیارم (با شهرت جهانی)، جایگاه ممتازی در تولید و صادرات خرما دارد. خرمای پیارم تنها در این استان تولید می‌شود و به دلیل بافت نیمه‌خشک، طعم دلپذیر و ارزش غذایی بالا، یکی از محصولات لوکس صادراتی ایران محسوب می‌شود.
خوشه خرما با محوریت بندرعباس و شبکه‌ای از ۳۱ بنگاه فعال، سالانه بیش از ۱۴۱ هزار تن خرما و فرآورده‌های مرتبط تولید می‌کند. محصولات متنوعی نظیر شیره، شهد عسلی، خمیر خرما، کرم کاکائو خرما و قند مایع از جمله تولیدات این خوشه‌اند. وجود بزرگ‌ترین کارخانه فرآوری خرما در جنوب کشور، زیرساخت‌های سردخانه‌ای و شبکه صادرات منطقه‌ای از مزیت‌های این خوشه است.
🔹 خوشه کسب‌وکار شیلات هرمزگان
هرمزگان به‌عنوان قطب اول شیلات ایران، نقش اساسی در تأمین آبزیان، توسعه پرورش میگو و ماهی، و صادرات محصولات شیلاتی ایفا می‌کند. وجود ۲۲ بندر صیادی فعال، بیش از ۴۳ بنگاه تخصصی و اشتغال ۱۸۰۰ نفر در زنجیره صید، پرورش، فرآوری و صادرات آبزیان، نشان‌دهنده ظرفیت بالای خوشه شیلات در این استان است.
محصولات اصلی این خوشه شامل انواع ماهی‌های صنعتی و خوراکی (مانند هوور، مرکب، یال‌اسبی، رخ و مارماهی)، میگوهای دریایی و پرورشی، فرآورده‌هایی مانند تن ماهی، پودر ماهی، فیله و لی ماهی بسته‌بندی‌شده، ناگت میگو و میگوی سوخاری است. صادرات گسترده به بازارهای خاورمیانه و آسیا از نقاط قوت این خوشه است.
🔹 سایر خوشه‌های در حال شکل‌گیری یا قابل توسعه
هرمزگان همچنین ظرفیت‌های بالقوه‌ای در شکل‌گیری و توسعه خوشه‌های زیر دارد:
-
خوشه صنایع دریایی و خدمات بندری: به پشتوانه بنادر بزرگ و نیاز به خدمات مهندسی، تعمیراتی و لجستیکی
-
خوشه بسته‌بندی و صادرات محصولات کشاورزی: به‌ویژه برای خرما، مرکبات و آبزیان
-
خوشه گردشگری دریایی و سلامت: با تکیه بر جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و موقعیت جزایری چون قشم، هرمز و کیش
-
خوشه لجستیک و حمل‌ونقل دریایی و بین‌المللی: به دلیل وجود کریدور شمال–جنوب و نقش مرکزی استان در ترانزیت کالا
-
خوشه صنایع تبدیلی میوه‌های گرمسیری: همچون انبه، لیمو ترش، موز و نارگیل در مناطق جنوبی استان
🎯 جمع‌بندی
خوشه‌های صنعتی و کسب‌وکار در استان هرمزگان، نه‌تنها نقش پررنگی در ایجاد اشتغال، تولید ثروت و رشد صادرات غیرنفتی دارند، بلکه به‌عنوان مزیت‌های راهبردی توسعه منطقه‌ای، در نقشه صنعتی کشور نیز جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. تمرکز بر زنجیره ارزش، حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs)، توسعه برندهای صادراتی، و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فرآوری و بسته‌بندی می‌تواند مسیر توسعه پایدار این خوشه‌ها را تضمین کند.